آی یو دی

تمامی بانوان به دنبال راه‌ های موثر برای پیشگیری از بارداری هستند که ضمن اثرگذاری مطلوب و دائمی عوارضی را از خود به جای نگذارد و باعث آسیب دیدگی‌ های رحمی و بیماری‌ های خطرناک نشود.

آی یو دی یکی از روش‌ های موثر برای جلوگیری از بارداری است که اغلب متخصصان آن را شیوه‌ ای مناسب و کاربردی دانسته و معتقدند که فواید و مزایای زیادی به همراه دارد.

آی یو دی یک دستگاه کوچک از جنس پلی اتیلن است که شکلی شبیه به حرف T انگلیسی دارد و در دهانه رحم قرار می گیرد.

آی یو دی مانع از انتقال اسپرم به لوله‌ های فالوپ می شود و هرگز لقاحی بین تخمک‌ ها و اسپرم‌ ها اتفاق نمی‌ افتد و با این شیوه می‌ توان از بارداری‌ های ناخواسته جلوگیری نمود.

آی یو دی در دو نوع مسی و هورمونی در اختیار بانوان قرار می‌ گیرد، اینکه بانوان از کدام آی یو دی استفاده کنند باید نظر متخصصان را جویا شده و با توجه به وضعیت رحم افراد می‌ توانند از انواع دستگاه استفاده نمایند.

به خاطر داشته باشید که متخصصان استفاده از آی یو دی را در شرایط جسمانی کاملاً ایده‌ آل پیشنهاد می‌ دهند.

برای قرار دادن آن در رحم باید تحت نظر پزشک قرار گرفته تا پس از معاینات تکمیلی و اطمینان از سلامت رحم آی یو دی را در جایگاه درست قرار دهند.

نخی که در انتهای آی یو دی قرار می‌ گیرد از دهانه رحم قابل رویت است، متخصصان برای خارج کردن آی یو دی می‌ توانند به راحتی نخ را کشیده و این دستگاه کوچک را خارج می‌ کنند.

انواع آی یو دی

دو نوع دستگاه IUD هورمونی و مسی وجود دارد، هر دو نوع دارای قاب پلاستیکی به شکل حرف T انگلیسی هستند و در انتهای آن نخ مخصوص تعبیه شده است.

در ادامه به بررسی دقیق انواع آی یو دی و روش های پیشگیری از بارداری می پردازیم:

آی یو دی هورمونی

همانطور که از نامش پیداست این نوع دستگاه آی یو دی با ترشح هورمون از بارداری جلوگیری می کند.

هورمون ترشح شده از این نوع IUD پروژسترون است. به همین دلیل این مدل به نام IUD پروژسترون نیز شناخته می شود.

هورمون پروژسترون باعث ایجاد مخاط غلیظ در دهانه رحم می شود.

از ورود اسپرم به رحم جلوگیری می کند و یا نفوذ آن را سخت می کند، همچنین حتی اگر لقاح انجام شود و تخمک تشکیل شود از لانه گزینی آن در دیواره رحم جلوگیری می کند.

پروژسترون همچنین محیط داخل رحم را برای اسپرم نامناسب می کند و در نتیجه از نفوذ اسپرم به داخل تخمک جلوگیری می کند.

پروژسترون تخمک گذاری را مختل می کند، در این حالت تخمکی وجود ندارد که اسپرم بتواند آن را بارور کند.

لازم به توجه است که آی یو دی پروژسترون میزان خونریزی را کاهش می دهد و همچنین می تواند درد ناشی از آندومتریوز و میزان دیسمنوره را کم می کند.

آی یو دی های پروژسترون نیز در مواقعی که خونریزی شدید و دوره های طولانی مدت دارید مفید است.

بهتر است بدانید که انواع مختلف آی یو دی های هورمونی سطوح مختلف پروژسترون را با نرخ های متغیر آزاد می کنند.

به عنوان مثال، Mirena بیشتر از Skyla پروژسترون ترشح می کند، مدت اثر میرنا حدود 6 تا 7 سال است.

آی یو دی مسی

آی یو دی مسی دارای بازوهای مسی است و با آزادسازی مس از لقاح و جایگزینی سلول های تخمک جلوگیری می کند.

در واقع این نوع IUD پاسخ ایمنی بدن را تشدید می کند و در نتیجه پوشش داخلی رحم را بیشتر ملتهب می کند.

آی یو دی مسی سیم مسی نازکی می باشد که دور یک ساقه T پیچیده می شود.

ساقه به قسمت صاف انتها پیدا می کند که از سوراخ شدن دهانه رحم هنگام قرار دادن آی یود دی پیشگیری می کند، دستگاه باید توسط متخصص وارد رحم شود.

این نوع IUD ها دارای یک قاب پلاستیکی هستند که به شکل T در داخل رحم شما باز می شوند.

دارای رشته هایی در پایین هستند که به داخل واژن شما کشیده می شوند تا در صورت نیاز پزشک بتواند IUD شما را خارج کند.

این نوع IUD ها پاسخ التهابی را افزایش می دهند و باعث می شوند پوشش داخلی رحم یا آندومتر ملتهب شود.

حتی اگر اسپرم تخمک را بارور کند، این دستگاه رشد تخمک بارور شده را دشوار می‌ کند، زیرا روی پوشش داخلی رحم که برای لانه گزینی مناسب است، تأثیر می‌گذارد.

کدام آی یو دی برای من مناسب است؟

شما نمی توانید تصمیم گیرنده نهایی باشید و متخصص شما باید تعیین کند که کدام IUD برای شما بهترین است.

به طور معمول، متخصص از شما در مورد چرخه قاعدگی شما می پرسد تا بهترین IUD را انتخاب کند.

در واقع، آنها از شما می پرسند که آیا پریودهای منظم، پریودهای سبک یا اصلاً پریود را ترجیح می دهید.

برخی از زنان ترجیح می دهند هر ماه پریود شوند، متخصص در مورد میزان و نوع چرخه قاعدگی شما سوال خواهد کرد.

اگر قبل از گذاشتن آی یو دی پریودهای سنگینی داشته اید، بهتر است آی یو دی مسی انتخاب نکنید، زیرا این نوع آی یو دی می تواند پریودهای شما را سنگین تر کند.

با این حال، متخصص زنان انتخابی شما به شما در انتخاب بهترین IUD کمک می کند.

مزایای استفاده از آی یو دی

زمانی که صحبت از آی یو دی می شود، متخصصان مزایا و فواید استفاده از این دستگاه کوچک را به بانوان اعلام می‌ کنند.

افراد با آگاهی بیشتر می‌ توانند در این خصوص تصمیم‌ گیری کرده و آی یو دی را به عنوان یک روش کاربردی برای پیشگیری از بارداری انتخاب می‌ نمایند.

مسئله مهم در مورد آی یو دی هزینه‌ های پرداختی بابت آن است.

زمانی که شما یک بار آی یو دی را تهیه می‌ کنید، بین ۵ تا ۱۰ سال کارایی داشته و در این مدت زمان نیازی به تهیه مجدد و یا صرف هزینه برای مراقبت از آن نخواهید داشت.

آی یو دی های هورمونی و مسی با بدن بانوان سازگاری کامل دارند و شما می‌ توانید مطابق با وضعیت خود و البته نظر پزشک بهترین نوع آی یو دی را تهیه کرده و از آن استفاده کنید.

قرار دادن آی یو دی در رحم به هیچ عنوان دردآور نیست و البته خارج کردن آن نیز مشکلی ایجاد نمی کند اما به خاطر داشته باشید که به محض خارج کردن iud از رحم می‌ توانید بلافاصله برای بارداری اقدام کنید.

زیرا به هیچ عنوان سبب آسیب دیدگی ساختار رحم نشده و تغییری در میزان هورمون‌ ها ایجاد نمی‌ کند.

قطعاً متخصصان به شما خواهند گفت که عوارض استفاده از آی یو دی نسبت به انواع داروها و قرص‌ های هورمونی بسیار ناچیز است.

به همین خاطر متخصصان آی یو دی را یک روش مطمئن‌ تر دانسته و معتقدند که برای همه بانوان در سنین مختلف کارایی دارد.

آی یو دی برای چه افرادی مناسب است؟

برای اکثر زنان در سنین مختلف IUD مناسب است.

به طور کلی حدود 23 درصد از زنان برای جلوگیری از بارداری از دستگاه IUD استفاده می کنند.

با این حال، IUD بیشتر برای افرادی که زایمان کرده اند و یک فرزند دارند یا حداقل یک بار بارداری را تجربه کرده اند توصیه می شود، زیرا ممکن است باعث عفونت یا مشکلات بعدی برای بارداری شود.

اگر یکی از موارد زیر در مورد شما صدق می کند، نباید از IUD استفاده کنید:

• اگر باردار هستید.
• اگر عفونت مقاربتی دارید یا در معرض آن می باشید.
• اگر سرطان دهانه رحم دارید.
• اگر خونریزی غیر طبیعی واژینال دارید.
• اگر به مس حساسیت دارید یا به بیماری ویلسون مبتلا هستید، نباید از IUD مسی استفاده کنید.
• اگر خونریزی شدید پریود، کمبود آهن یا اندومتریوز دارید، نباید از IUD مسی استفاده کنید.
• اگر بیماری کبدی یا سرطان سینه دارید، نباید از IUD هورمونی استفاده کنید.
• اگر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستید، نباید از IUD هورمونی استفاده کنید.
• افرادی که حاملگی خارج از رحم داشته اند.

آیا با وجود ترشحات واژن افراد می توانند از آی یو دی استفاده کنند؟

گاهی اوقات بانوان ضمن استفاده از آی یو دی و برای قرار دادن آن در رحم متوجه ترشحات زیاد واژن می شوند.

اما متخصصان در چنین موقعیتی قطعاً چکاپ‌ های تکمیلی و در صورت نیاز سونوگرافی را انجام داده تا متوجه شوند که آیا این ترشحات غیر طبیعی هستند یا خیر.

متخصصان میزان ترشحات، شکل، رنگ و بوی آنها را ارزیابی می‌ کنند و متوجه خواهند شد که آیا این ترشحات طبیعی است و یا نشات گرفته از عفونت‌ های قارچی یا باکتریایی هستند.

اگر وضعیت ترشحات واژن طبیعی باشد و نشانه‌ ای از آسیب‌ ها و بیماری‌ های رحمی نباشد، کارگذاری آی یو دی بدون مانع انجام می‌ پذیرد.

در غیر این صورت متخصصان اگر ترشحات را نشات گرفته بیماری‌ های مختلف بدانند، ابتدا سعی در بهبود آسیب پیش آمده داشته و سپس برای قرار دادن آی یو دی در رحم اقدام می‌ کنند.

آیا آی یو دی برای افرادی که بیماری های رحمی دارند مناسب است؟

زمانی که برای استفاده از آی یو دی با متخصصان مشورت می‌ کنید، پزشکان معاینات تکمیلی را انجام داده تا به مراجعین اعلام کنند که آیا کاندیدای مناسبی برای استفاده از آی یو دی هستند یا خیر.

عموماً آسیب‌ ها و ناهنجاری‌ های پیش آمده در رحم می‌ تواند مانع از استفاده آی یو دی برای بانوان شود.

اگر بانوان با مشکلات رحمی و انواع بیماری‌ های التهابی مواجه باشند کاندیدای مناسبی برای استفاده از آی یو دی نخواهند بود.

بیماری های رحمی شامل:

عفونت‌های لگنی فعال

زنانی که به بیماری های لگنی فعال یا التهابات لگنی مبتلا هستند، کاندید مناسبی برای گذاشتن آی یو دی نیستند زیرا احتمال انتشار عفونت بالا می رود.

بیماری های مقاربتی

افرادی که دچار بیماری های مقاربتی مانند زگیل یا تبخال تناسلی هستند باید تا درمان بیماری صبر کنند زیرا داشتن یک عفونت فعال سیستم ایمنی را ضعیف کرده و آی یو دی بستر رشد باکتری را فراهم می کند.

خونریزی غیرطبیعی رحم

زنانی که خونریزی های غیر معمول رحم دارند، ابتدا باید توسط پزشک بررسی شوند سپس اقدام به گذاشتن آی یو دی کنند.

سرطان دهانه رحم

افراد مبتلا به سرطان دهانه رحم یا رحم قادر به گذاشتن آی یو دی نیستند زیرا ممکن است با درمان های خاص آنها تداخل داشته باشد.

حساسیت به مس یا پروژستین

زنانی که دچار حساسیت به مس یا پروژستین هستند نباید از آی یو دی استفاده کنند.

ناهنجاری ساختار رحم

فیبروم های بزرگ یا شکل غیر طبیعی رحم استفاده از آی یو دی را دچار مشکل می کنند.

همچنین بیماری‌ های دیگر مانند آندومتریوز، وجود فیبرم‌ های کوچک، پولیپ رحم نیاز به ارزشیابی پزشک دارند.

نحوه قرار دادن آی یو دی

IUD باید در مراکز درمانی یا مطب پزشک گذاشته شود، پزشک با کمک اسپکولوم سعی می کند دیواره های واژن را باز کند و این وسیله را داخل رحم قرار دهد.

در پاسخ به این سوال که آیا آی یو دی درد دارد؟ می توانیم بگوییم بله، و به همین دلیل، مصرف مسکن های بدون نسخه قبل از جراحی می تواند به کاهش درد کمک کند.

برخی از زنان نیز در طول این عمل دچار گرفتگی و فشار شکمی، حالت تهوع یا سبکی سر می شوند، این عوارض جانبی باید ظرف چند ساعت یا چند روز از بین بروند.

معمولاً پزشک می تواند از قبل داروهایی مانند مسکن ها، داروهای ضد اضطراب یا داروهایی برای نرم کردن دهانه رحم تجویز کند.

می توان از بی حس کننده موضعی یا گاز اکسید نیتروژن در حین عمل برای کاهش درد استفاده کرد.

عوارض شایع آی یو دی

زمانی که برای استفاده و انتخاب آی یو دی به مراکز درمانی مراجعه می‌ کنید، متخصصان فعال در حوزه زنان آگاهی لازم را در این خصوص به بانوان داده تا در تصمیم گیری دچار تردید نباشند.

اما در کنار تمامی مزایا و فوایدی که از آی یو دی گفته شد ممکن است این دستگاه کوچک برای مدت محدود عوارضی را در پی داشته باشد و بعد از چند روز بهبود پیدا می‌ کند.

اما مهم است بدانید که بانوان بعد از استفاده از آی یو دی ممکن است در چند قاعدگی اول درد و خونریزی زیادی را متحمل شوند البته این مسئله نیز همیشگی نیست و رفته رفته اوضاع به حالت طبیعی باز می‌ گردد.

متخصصان معتقدند درد و گرفتگی که در قسمت پایینی شکم تجربه می‌ کنید، به واسطه دستکاری رحم و قرار دادن آی یو دی در رحم است.

این مسئله خیلی زود برطرف شده و هرگز وجود آی یو دی را احساس نخواهد کرد، اما این عوارض تا زمانی طبیعی هستند که در مدت کوتاه برطرف شده و برای روزهای متوالی ادامه پیدا نکند.

به خاطر داشته باشید که اگر شدت درد، لکه بینی و خونریزی هر لحظه بیشتر می شود حتماً به پزشک اطلاع داده تا شرایط برای بررسی و معاینات دقیق‌ تر فراهم شود.

درد شدید در دوران قاعدگی، خونریزی بین پریود یا لکه بینی، خونریزی شدید پریود، کم خونی، عفونت ها، درد زیر قلب و کمر درد، تغییرات در ترشحات واژن از عوارض آی یو دی مسی می باشد.

افسردگی، آکنه، افزایش وزن، خونریزی شدید در دوره قاعدگی و سردرد از عوارضIUD پروژسترونی می باشد.

خطرات آی یو دی

IUD یک روش ایمن و موثر پیشگیری از بارداری در نظر گرفته می شود. با این حال، در برخی موارد نادر، ممکن است خطرات زیر را برای فرد ایجاد کند:

عفونت

هنگامی که IUD وارد می شود، باکتری امکان دارد وارد بدن شما شود و در نهایت منجر به عفونت شود.

در این صورت تا 20 روز پس از قرار دادن دستگاه IUD احتمال عفونت وجود دارد.

برداشتن IUD

امکان بیرون آمدن IUD به خصوص در ماه های اول پس از گذاشتن (معمولاً در دوره) وجود دارد.

سوراخ شدن دیواره رحم

احتمال سوراخ شدن دیواره رحم در هنگام گذاشتن IUD می باشد.

سقط جنین

احتمال بارداری با IUD بسیار کم است. اما در صورت وقوع بارداری احتمال سقط جنین با آی یو دی بسیار زیاد است.

محدودیت استفاده از آی‌ یو دی

اگر انتخاب شما برای پیشگیری از بارداری آی یو دی است حتماً با متخصصان مشورت کنید.

پزشکان به تمامی بانوانی که مشکوک به بارداری هستند توصیه می‌ کنند تا زمانی که از این بابت اطمینان پیدا نکرده‌ اند نمی‌ توانند برای استفاده از آی یو دی اقدام کنند.

ابتلا به بیماری‌ های التهابی لگن و درمان ناکامل این عوارض مانع استفاده از آی یو دی خواهد شد.

همچنین اگر بانوان با شکل غیر طبیعی رحم مواجه باشند و یا حساسیت به مس داشته باشند، کاندیدای مناسبی برای استفاده از آی یو دی نخواهند بود.

از طرفی اگر بانوان بنا به دلایل مختلف و حتی اگر به صورت غیر طبیعی خونریزی‌ های وسیع را در قاعدگی تجربه می‌ کنند، بهتر است که از آی یو دی استفاده نکرده و سلامت رحم را بیش از قبل به خطر نیندازند.

افراد مبتلا به کم خونی‌ های شدید و تمامی کسانی که در دوره‌ های درمانی خاص مانند پرتو درمانی یا شیمی درمانی قرار دارند نمی‌ توانند از آی یو دی استفاده کنند.

مسئله دیگری که دانستن آن خالی از لطف نیست، بررسی عملکرد سیستم ایمنی بدن است.

اگر نقصی در سیستم ایمنی وجود داشته باشد، استفاده از آی یو دی به هیچ عنوان کار درستی نبوده و از آنجا که سیستم ایمنی این دستگاه را مهاجم فرض می‌ کند می‌ تواند باعث اختلالات وسیع در سیستم رحم می شود.

اگر ضمن بررسی‌ ها و چکاپ‌ های متوجه می شوید که کمبود پلاکت داشته و یا به بیماری ون ویلبراند یا اختلالات انعقادی مبتلا هستید، نمی‌ توانید از آی یو دی استفاده کنید.

شک یا اطمینان از حضور توده‌ های بدخیم در سیستم رحم و حتی دهانه رحم مانعی برای استفاده از آی یو دی است.

متخصصان معتقدند افرادی که در معرض سل لگنی قرار می‌ گیرند، نباید از آی یو دی استفاده کنند زیرا با این کار سلامت فرد به خطر افتاده و عواقب جبران ناپذیری را در پی دارد.

مراقبت های بعد از گذاشتن آی یو دی

از مراقبت های بعد از گذاشتن آی یو دی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

بهتر است از آی یو دی در روزهای 2 تا 5 پریود استفاده شود.

پس از پایان دوره، باید به پزشک یا مامایی که آن را برای معاینه گذاشته است بروید.

به طور کلی پس از گذاشتن آی یو دی باید سونوگرافی انجام شود تا پزشک مطمئن شود که آی یو دی در جای اصلی خود در حفره رحم قرار گرفته است.

پس از پایان دوره و اولین معاینه باید به ترتیب پس از یک ماه، سه ماه و یک سال برای معاینات بعدی به پزشک مراجعه کنید.

برخی از افراد حتی زمانی که IUD منقضی می شود، آن را در رحم نگه می دارند که این یک اشتباه است.

در واقع باید بعد از اتمام تاریخ انقضا IUD را بردارید و در صورت تمایل بلافاصله IUD دیگری را همزمان وارد کنید.

نحوه برداشتن آی یو دی

بهترین زمان برای برداشتن آی یو دی زمانی است که قصد بارداری دارید یا زمانی که احساس می کنید دستگاه حرکت کرده است، در غیر این صورت معمولاً نیازی به برداشتن دستگاه نیست.

برداشتن IUD باید توسط یک پزشک یا یک پرستار آموزش دیده انجام شود.

برای برداشتن IUD، پزشک نخی را که دستگاه به آن متصل است می کشد و سپس بازوهای دستگاه را به سمت بالا جمع کرده و دستگاه را از رحم خارج می کند.

هنگام برداشتن IUD ممکن است برای یک دقیقه احساس گرفتگی کنید.