بیماری آندومتریوز چیست؟

آندومتریوز چیست؟

رحم یکی از مهمترین اعضا در بدن بانوان است و در پی کوچک‌ ترین اختلالی که برای این عضو اتفاق بیفتد سلامت ناحیه تناسلی و دستگاه تولید مثل به خطر افتاده و قطعاً عواقب و عوارض زیادی در پی دارد.

آندومتریوز یک بیماری مربوط به رحم است و زمانی اتفاق می‌ افتد که سلول‌ های بافت داخلی رحم از طرق مختلف به قسمت‌ های خارجی آن انتقال پیدا کرده و در مکان جدید تکثیر می شوند.

اغلب بانوانی که به آندومتریوز مبتلا هستند، این اختلال را دردناک دانسته و متخصصان از جمله دکتر شیوا سیه بازی معتقدند چنین مسئله‌ ای تنها به بافت رحم مربوط نمی شود.

بلکه با مرور زمان آندومتریوز به تخمدان‌ ها و لوله‌ های فالوپ سرایت کرده و در موارد نادر سایر ارگان‌ های موجود در لگن را درگیر خواهد کرد.

حدوداً ۶ تا ۱۰ درصد از بانوان در سراسر دنیا به آندومتریوز مبتلا می شوند.

این عارضه دردناک است و زمانی که اتفاق می‌ افتد باعث ضخیم‌ تر شدن بافت خارجی رحم شده و ماهانه ریزش دیواره‌ ها اتفاق خواهد افتاد.

از آنجایی که راهی برای این خون وجود ندارد در بدن به دام افتاده و دیگر قسمت‌ ها از جمله تخمدان‌ ها را درگیر خواهد کرد.

بیماری آندومتریوز یک اختلال پیشرونده است که باعث از کار افتادن رحم و تمامی ارگان‌ های مرتبط با آن می شود.

آندومتریوز هم مانند دیگر بیماری‌ ها علائم و نشانه‌ هایی دارد که در ادامه مطلب مهمترین و شایع‌ ترین آنها را برایتان خواهیم گفت.

البته راه حل‌ های درمانی و راهکارهای موثر برای پیشگیری از ابتلا به این عارضه را بیان کرده تا با آگاهی بیشتر بتوانید ضمن مراقبت از سلامت رحم از چنین بیماری‌ هایی جلوگیری کنید.

انواع آندومتریوز

• آندومتریوز صفاقی سطحی
• آندومتریوما
• آندومتریوز عمیق(DIE)
• آندومتریوز جدار شکم

آندومتریوز صفاقی سطحی

شکم، لگن و بیشتر اندام های موجود در این حفره توسط غشایی نازک به اسم صفاق پوشیده می شوند.

زمانی که بافت آندومتر به این غشا بچسبد کم شدت ترین نوع بیماری آندومتریوز ایجاد می شود.

این بیماری می‌تواند به دلیل عفونت ها، تغییرات هورمونی، التهابات یا عوامل دیگر ایجاد شود.

خونریزی نامنظم و قاطع، درد شدید شکمی، درد هنگام رابطه جنسی، و نازایی می تواند از علائم بیماری اندومتریوز صفاقی سطحی باشد.

پزشک معمولا با استفاده از سونوگرافی یا بیوپسی رحم بیماری را تشخیص می‌دهد و درمان آن شامل آنتی‌هورمون‌ها، داروهای ضد التهاب یا در موارد خاص تر جراحی حذف یا ترمیم توده‌های صفاقی می‌شود.

قاعدگی دردناک

گرفتگی و درد لگن که ممکن است از قبل قاعدگی شروع شده و تا چند روز بعد ادامه پیدا کند.

درد هنگام رابطه جنسی

ممکن است فرد هنگام رابطه جنسی یا بعد از آن درد داشته باشد.

خونریزی بیش از حد

فرد ممکن است بین دو قاعدگی لکه بینی داشته باشد یا دچار خونریزی شدید هنگام قاعدگی شود.

ناباروری

در برخی موارد آندومتریوز دلیل اصلی باردار نشدن فرد است.

آندومتریوز یک اختلال یا بیماری دردناک شناخته می شود و زمانی که این عارضه رخ می‌ دهد افراد پیش از قاعدگی دردهای بسیار زیادی را تجربه کرده و این درد در بخش‌ های مختلف لگن حس میشود.

با وجود آندومتریوز درد بعد از روابط جنسی کاملاً شایع است به گونه‌ ای که افراد پس از مقاربت دردی که در زیر شکم تجربه می‌ کنند را مزمن دانسته و برای روزهای متوالی با آنها همراه است.

شاید کمی عجیب به نظر برسد اما آندومتریوز با عملکرد روده‌ ها نیز در ارتباط است، افراد مبتلا به این عارضه هنگام حرکت روده یا تخلیه مثانه دردی را متحمل می شوند که اغلب در دوره قاعدگی شدت پیدا می‌ کند.

با وجود این اختلال ممکن است افراد در بین قاعدگی خونریزی یا لکه بینی داشته باشند و هر چقدر که این عارضه شدیدتر باشد لکه بینی‌ ها با شدت بالاتر و برای مدت بیشتری ادامه خواهد یافت.

آندومتریوز یکی از دلایل مهم مشکلات باروری در زنان است، زمانی که افراد با علائم نازایی مواجه می شوند به تشخیص پزشک باید عکسبرداری و معاینات رحمی را انجام داده و احتمال ابتلا به آندومتریوز نیز وجود دارد.

با تمام این تفاسیر آندومتریوز سبب پدیدار شدن حال نامساعد برای افراد می شود.

معمولاً بانوان مبتلا به این اختلال به طور مداوم با خستگی مواجه بوده و نفخ و تهوع شدید برای آنها رخ می‌ دهد.

هر چند که ممکن است سیستم گوارشی عملکرد نامناسبی داشته باشد و افراد بی‌ دلیل با اسهال یا یبوست شدید مواجه می شوند.

مهمترین علل ایجاد آندومتریوز

بانوان بعد از آگاهی نسبت به عواقب و عوارض آندومتریوز سعی دارند عوامل موثر بر این اختلال را شناخته تا بتوانند تا حد ممکن از سلامت خود مراقبت کنند تا مبادا رحم با چنین بیماری درگیر شود.

با اینکه علت اصلی ابتلا به این بیماری مشخص نشده است ولی برخی از دلایل ایجاد این بیماری عبارتند از:

قاعدگی در سن کم

طبق نظر متخصصان بانوانی که قاعدگی را از سن کم تجربه می‌ کنند، بیش از دیگران در معرض آندومتریوز قرار می‌ گیرند.

البته این اختلال عموماً در سن ۳۰ تا ۴۰ سال شایع‌ تر است و بانوانی که بچه‌ دار نشده‌ اند احتمال ابتلا به آندومتریوز را بیش از دیگران خواهند داشت.

سطح بالای استروژن

از دیگر علل تاثیرگذار بر ایجاد آندومتریوز باید به سطوح بالای استروژن در بدن اشاره کرد.

زمانی که این هورمون با مقادیر زیاد و برای مدت طولانی در بدن باقی بماند احتمال بروز آندومتریوز را افزایش می‌ دهد.

قاعدگی شدید

همچنین بانوانی که قاعدگی را بیش از ۷ روز و با خونریزی زیاد تجربه می‌ کنند نیز در معرض این آسیب قرار می‌ گیرند.

ژنتیک

این نکته را به یاد داشته باشید که آندومتریوز ممکن است به صورت ارثی و ژنتیکی به دیگر افراد انتقال یابد.

اگر در اقوام نزدیک خود کسانی را دیده‌ اید که به آندومتریوز مبتلا هستند، احتمال پدیدار شدن این اختلال برای شما هم وجود دارد.

قاعدگی بازگشتی

به وضعیتی که خون قاعدگی حاوی سلول آندومتر به جای خارج شدن از بدن به داخل لگن راه پیدا می‌کند، قاعدگی بازگشتی می‌گویند که یکی از دلایل بروز آندومتریوز است.

تغییر شکل سلول صفاقی

طبق نظر متخصصان هورمون ها و یا سیستم ایمنی بدن می‌توانند باعث تبدیل سلول های صفاقی به سلول های شبیه آندومتر شوند که یکی از دلایل ایجاد آندومتریوز است.

تغییر شکل سلول های جنینی

استروژن می‌تواند در زمان بلوغ سلول‌های جنینی را به سلول های شبه آندومتر تبدیل کند.

اسکار جراحی

معمولا بعد از عمل های جراحی مانند سزارین یا هیستروکتومی ممکن است سلول های آندومتر به فضای خارج رحم دست پیدا کنند که یکی از دلایل ایجاد آندومتریوز است.

انتقال سلول‌های آندومتر

رگ‌ها ممکن است سلول های آندومتر را به دیگر قسمت های بدن منتقل کنند.

اختلال در سیستم ایمنی

وجود اختلال در سیستم ایمنی ممکن است باعث شود که بدن فرد سلول‌های شبه آندومتر را تشخیص ندهد و آن هارا از بین نبرد.

پس مهم است که معاینات سالانه و ماهانه را به موقع انجام دهید، از طرف دیگر شاخص توده بدنی کم و هرگونه اختلالات مربوط به دستگاه تناسلی و عفونت لگنی بر پدیدار شدن آندومتریوز موثر خواهد بود.

عوامل خطر شایع اندومتریوز

عوامل متعددی می توانند شما را در معرض خطر بیشتر ابتلا به اندومتریوز قرار دهند. عواملی مانند:

• ناباروری و زایمان تا پایان عمر
• شروع قاعدگی در سنین پایین
• بروز یائسگی در سنین بالاتر
• داشتن دوره های کوتاه مدت بین قاعدگی، به عنوان مثال کمتر از 27 روز
• سابقه داشتن قاعدگی های سنگین و طولانی
• داشتن سطح بالاتر استروژن در بدن
• شاخص توده بدنی پایین (bmi).
• سابقه خانوادگی آندومتریوز (به ویژه در مادر، خاله یا خواهر)
• بروز هر بیماری که مانع خروج خون از بدن در دوران قاعدگی شود
• اختلالات تناسلی

سطوح آندومتریوز

بیماری آندومتریوز چهار سطح دارد که هر سطح

شدت بیماری را تعیین می‌کند.

سطح 1 (خفیف)

در این مرحله بیماری خفیف بوده و بافت آندومتر به صورت کم عمق روی تخمدان شکل گرفته است در این مرحله احتمال بروز التهاب داخل یا اطراف لگن وجود دارد.

سطح 2 (ملایم)

در این مرحله بافت زائد در تخمدان با وسعت کم اما ادغام شده پدید می‌ آید.

مرحله 3 (متوسط)

آندومتر به صورت عمیق روی تخمدان و دیواره لگن بوجود می‌ آید.

مرحله 4 (شدید)

در مرحله شدید آندومتریوز، بافت آندومتر به صورت عمیق در لگن و تخمدان نفوذ می‌کند و این ضایعات ممکن است در لوله‌ی فالوپ و روده هم وجود داشته باشد.

پیشگیری از اندومتریوز

هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از اندومتریوز وجود ندارد، اما با کاهش سطح هورمون استروژن می توان احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش داد.

استروژن باعث ضخیم شدن پوشش داخلی رحم در طول چرخه قاعدگی می شود.

برای پایین نگه داشتن سطح استروژن در بدن، انجام موارد زیر تاثیر گذار می باشد:

مشاوره با پزشک در مورد روش های هورمونی پیشگیری از بارداری مانند قرص های ضد بارداری، چسب های ضد بارداری و حلقه های واژینال

ورزش منظم برای کاهش چربی بدن و متعاقبا کاهش میزان استروژن در بدن

اجتناب از مصرف الکل به منظور جلوگیری از افزایش سطح استروژن در بدن

اجتناب از مصرف زیاد نوشیدنی های کافئین دار برای جلوگیری از افزایش سطح استروژن در بدن

راه‌ های تشخیص آندومتریوز

اگر با علائم آندومتریوز مواجه هستید برای بررسی این اختلال سریع‌ تر به پزشک مراجعه کنید.

متخصصان با معاینات فیزیکی و شرح حال بیماران متوجه خواهند شد که آیا فرد با بیماری آندومتریوز مواجه است یا خیر.

پزشکان برای کمتر کردن ریسک تشخیص و در پیش گرفتن درمان‌ های موثر از سایر روش‌ های تشخیصی نوین استفاده می‌ کنند.

به عنوان مثال آندومتریوز به واسطه سونوگرافی به راحتی قابل مشاهده است.

بانوان می‌ توانند در روز پنجم تا یازدهم سیکل قاعدگی برای تصویربرداری از رحم و انجام سونوگرافی به مراکز مربوطه مراجعه کنند.

متخصصان در مواردی استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی را برای تصویربرداری با جزئیات بیشتر از رحم مناسب می‌ دانند.

با انجام ام آر آی از رحم پزشک می‌ تواند سایر ارگان‌ ها و بافت‌ های درونی بدن را بررسی کرده و حتی محل ایجاد آسیب و ناهنجاری را نیز مشخص می‌ کنند.

روش دیگر برای تشخیص آندومتریوز لاپاراسکوپی است.

متخصصان به واسطه تزریق داروی بیهوشی عمومی به بیماران می‌ توانند با ایجاد یک شکاف کوچک در نزدیک ناف به واسطه لاپاراسکوپی بافت کوچکی از رحم را جهت نمونه برداری خارج کنند.

به این واسطه به طور دقیق و بدون خطا آندومتریوز تشخیص داده می شود.

روش دیگر برای تشخیص آندومتریوز آزمایش خون است.

متخصصان به واسطه آزمایش خون می‌ توانند فاکتورهای خاصی را ارزیابی کرده و متوجه می شوند که آیا چنین اختلالی اتفاق افتاده است یا خیر.

درمان آندومتریوز

آندومتریوز از آن دسته بیماری‌ هایی است که به محض تشخیص آن باید شرایط برای درمان فراهم شود.

در غیر این صورت پیشروی این اختلال به آسیب‌ های جدی‌ تر تبدیل شده و ممکن است کنترل بیماری سخت و گاهاً غیر ممکن شود.

متخصصان برای بهبود آندومتریوز در قدم اول دارو درمانی را آغاز می‌ کنند و با توجه به شدت آسیب و وضعیت بیماران بهترین نوع دارو را برای آنها در نظر گرفته تا هر چه سریع‌ تر روند بهبود حاصل شود.

هورمون درمانی یکی از روش‌های موثر بهبود آندومتریوز است، قرص های ضدبارداری و آمپول های هورمونی نیز رشد آندومتر را کند کرده و از کاشت جدید بافت جلوگیری می‌کند، پزشک ممکن است هورمون درمانی را همراه با مصرف مسکن توصیه کند.

به یاد داشته باشید که درمان‌ های خانگی نیز در کنار فرایندهای تخصصی بر بهبود آندومتریوز موثر است.

بانوان مبتلا به آندومتریوز می‌ توانند در کنار مصرف انواع مسکن برای کاهش درد از کمپرس گرم نیز استفاده کنند.

ماساژ قسمت پایینی شکم در کنار داشتن استراحت کافی و کاهش فعالیت‌ های سنگین به درمان آندومتریوز کمک خواهد کرد.

می‌ توانید با مصرف انواع دمنوش‌ های گیاهی از جمله زنجبیل، رازیانه و نعنا به تقویت بدن و عملکرد بهتر رحم کمک کنید و خیلی زود شاهد بهبود کامل آندومتریوز خواهید بود.

در برخی موارد لاپاراسکوپی و برداشتن کاشت سلولی آندومتریوز به درمان این بیماری کمک می‌کند.

جراحی محافظه کارانه برای زنانی است که می خواهند باردار شوند یا درد شدیدی را تجربه می کنند که هورمون درمانی برای آنها موثر نیست.

هدف از جراحی محافظه کارانه برداشتن یا از بین بردن رشد آندومتر بدون آسیب رساندن به اندام های تناسلی است.

لاپاراسکوپی، یک جراحی کم تهاجمی، برای مشاهده و تشخیص آندومتریوز استفاده می شود. همچنین برای تخریب بافت آندومتر استفاده می شود.

هیستروکتومی (جراحی برداشتن تخمدان) موثرترین روش درمان آندومتریوز است اما پزشکان برای نگهداشتن توانایی بارداری خانم‌ها، برداشتن بافت های آندومتریوز را ترجیح می‌دهند.

در کنار انجام روش‌ های تخصصی و درمانی با اصلاح سبک زندگی می‌ توانید نتایج خوبی از درمان آندومتریوز به دست آورید.

به یاد داشته باشید که کاهش استرس در کنار انجام فعالیت‌ های بدنی منظم و مصرف مکمل‌ های کاربردی به درمان آندومتریوز کمک می‌ کند.

این نکته را فراموش نکنید که تمامی درمان‌ های گفته شده زمانی اثرگذاری مطلوب دارند که در ابتدای این عارضه برای درمان اقدام کنید.

هر چقدر که آندومتریوز وسعت بیشتری داشته باشد درمان آن سخت‌ تر و با ریسک بالاتری طی می شود.

انواع درمان های گیاهی اندومتریوز

امروزه تحقیقات زیادی در مورد درمان اندومتریوز با سیر و دارچین و اندومتریوز انجام شده است.

مشخص شده است که مصرف روزانه یک حبه سیر خام و تقریباً 10 میلی گرم دارچین به از بین بردن کاشت سلول های آندومتر خارج رحمی کمک زیادی می کند.

علاوه بر این، نوشیدن دمنوش های گیاهی زیر نیز بسیار موثر است:

• بابونه
• گیاه پنج انگشتی
• پوست درخت کاج
• اسطوخودوس
• چای سبز

درمان اندومتریوز با طب سنتی

طب سنتی برای درمان این بیماری به مصرف بیشتر غذاهای سودا ساز مانند میوه ها و سبزیجات اعتقاد دارد.

علاوه بر این، می توانید هر شب زیر شکم خود را با روغن زنجبیل چرب کنید.

بهتر است که 3 روز قبل و 3 روز بعد از قاعدگی یک قاشق چایخوری دم کرده زنجبیل و بابونه مصرف کنید.

رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به اندومتریوز

پیروی از یک رژیم غذایی مناسب می تواند نقش بسیار زیادی در کاهش علائم آندومتریوز داشته باشد.

متخصصان تغذیه توصیه می کنند افرادی که از این عارضه رنج می برند، روی میوه ها و سبزیجات، غلات کامل و چربی های سالم تمرکز کنند.

محدود کردن گوشت قرمز، غذاهای فرآوری شده، شکر تصفیه شده و چربی های اشباع شده و ترانس نقش مهمی در کاهش التهاب، افزایش فیبر و اسیدهای چرب امگا 3 دارند.

زندگی با اندومتریوز

زندگی با اندومتریوز می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، اما با مدیریت مناسب، می‌توان کیفیت زندگی را بهبود بخشید.

مهم است که با پزشک خود همکاری نزدیکی داشته باشید و درمان مناسب را دنبال کنید.

همچنین، پیوستن به گروه‌های حمایتی می‌تواند به شما کمک کند تا با سایر افرادی که با این بیماری دست و پنجه نرم می‌کنند، ارتباط برقرار کنید.

خودمراقبتی

نکات خودمراقبتی برای مدیریت و زندگی با آندومتریوز شامل موارد زیر می باشد:

• قرار دادن پد حرارتی در قسمت زیر شکم
• برداشتن فشار از روی کمر و استراحت کردن
• ورزش منظم و مستمر
• رژیم غذایی سالم و متعادل

تکنیک‌های آرامش‌بخش

تکنیک‌هایی وجود دارد که علاوه بر آرامش‌بخش بودن ممکن است به تسکین درد نیز کمک کنند:

• آرام‌سازی عضلانی
• تنفس عمیق
• تجسم ذهنی
• بیوفیدبک
• یوگا

طب سوزنی

برای برخی از زنان، طب سوزنی به کاهش درد پریود کمک می‌کند.

برخی از مطالعات نشان می‌‌دهند که طب سوزنی به درد طولانی‌مدت یا درد مزمن نیز کمک می‌‌کند.

اگر خودمراقبتی‌های بالا کمکی به کاهش درد نکرد، با پزشک خود در مورد سایر گزینه‌های درمانی مثل طب سوزنی صحبت کنید.